Behandelingen ziekte van Crohn
Op deze pagina vind je informatie over de geneesmiddelen die worden ingezet bij de ziekte van Crohn en de volgorde die daarbij meestal wordt aangehouden. Dit overzicht is bedoeld als extra inzicht in jouw mogelijkheden en kun je gebruiken bij de beslissingen over je behandeling en in de gesprekken met je arts.
Naast medicijnen zijn er ook andere dingen die onderdeel van je behandeling kunnen zijn, zoals een dieet, leefstijladvies (bewegen, niet-roken, etc) of psychologische ondersteuning. Bespreek met je arts wat jou zou kunnen helpen.

Behandel stappenplan
Stap 1
5-ASA preparaten
Wat is het?
5-ASA preparaten bevatten het werkzame bestanddeel 5-aminosalicylzuur. Deze stof remt ontstekingen op de darmwand. Je krijgt 5-ASA preparaten in specifieke gevallen bij de ziekte van Crohn.
Hoe dien je het toe?
5-ASA preparaten zijn beschikbaar in de vorm van capsules, klysma’s, korrels, tabletten en zetpillen. Capsules, korrels en tabletten neem je via de mond (oraal) in en klysma’s en zetpillen worden via de anus (anaal) toegediend. Welke toedieningsvorm je nodig hebt, hangt met name af van de plaats van de ontsteking. Per vorm komt de werkzame stof namelijk in een ander deel van je darmen vrij.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
Stofnaam | Merknaam (onder andere) |
---|---|
Mesalazine |
Asacol® Mezavant® Pentasa® Salofalk® |
Olsalazine | Dipentum® |
Sulfasalazine | Salazopyrine® |
Bijwerkingen
Wil je weten welke bijwerkingen je medicijnen kunnen hebben? Kijk dan op de website van het Farmacotherapeutisch Kompas.
Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.
Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.
Stap 2
Corticosteroïden
Wat is het?
Corticosteroïden zijn de chemische variant van steroïden. Dit zijn hormonen die van nature door de bijnierschors worden aangemaakt. Ze onderdrukken het afweersysteem en hebben een sterke ontstekingsremmende werking. Deze middelen kunnen worden voorgeschreven bij een plotselinge, ernstige verergering van de klachten.
Hoe dien je het toe?
Corticosteroïden zijn beschikbaar in de vorm van capsules, klysma’s, korrels, poeder voor injectievloeistof, schuim en tabletten. Capsules, korrels of tabletten neem je via de mond (oraal) in, klysma’s en schuim rectaal (via de anus) en de opgeloste poeder wordt via een injectie (intraveneus) toegediend. Welke toedieningsvorm je nodig hebt, hangt onder andere af van de plaats en de ernst van de ontsteking.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
Stofnaam | Merknaam (onder andere) |
---|---|
Beclometason | |
Betametason |
Betnesol Lavement® Celestone® |
Budesonide |
Budenofalk® Cortiment® Enterocort® |
Hydrocortison | Solu-Cortef® |
Methylprednisolon |
Depo-medrol® Solu-Medrol® |
Prednisolon | |
Prednison |
Bijwerkingen
Wil je weten welke bijwerkingen je medicijnen kunnen hebben? Kijk dan op de website van het Farmacotherapeutisch Kompas.
Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.
Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.
Stap 3
Immunosuppressiva
Wat is het?
De stoffen 6-mercaptopurine, 6-thioguanine, azathioprine, ciclosporine en tacrolimus behoren allen tot de groep immunosuppressiva, maar zijn onderling heel verschillend. De overeenkomst tussen deze medicijnen is dat ze gericht zijn op het onderdrukken van het afweersysteem, maar ze doen dat elk op een specifieke manier. Door het onderdrukken van het afweersysteem, neemt de activiteit van de ontsteking af. Bij ernstige vormen van de ziekte van Crohn kan ook onder meer methotrexaat worden gebruikt.
Hoe dien je het toe?
6-mercaptopurine, 6-thioguanine en azathioprine zijn beschikbaar in tabletvorm en worden via de mond ingenomen. Ciclosporine is beschikbaar als drank (oraal) en als infuusvloeistof voor intraveneuze toediening. Methotrexaat is beschikbaar als tablet (oraal), injectievloeistof (voor subcutane of intramusculaire injectie) en als kant-en-klare prikpen voor thuisgebruik. Welke toedieningsvorm het meest geschikt is, hangt onder andere af van de plaats en ernst van de ontsteking, en van je persoonlijke situatie.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
Stofnaam | Merknaam (onder andere) |
---|---|
6-mercaptopurine | Puri-Nethol® |
6-thioguanine | Lanvis® |
Azathioprine |
Azafalk® Imuran® |
Methotrexaat |
Ebetrex® Emthexate® Injexate® Metoject® |
Bijwerkingen
Wil je weten welke bijwerkingen je medicijnen kunnen hebben? Kijk dan op de website van het Farmacotherapeutisch Kompas.
Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.
Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.
Stap 4
Biologische geneesmiddelen (biologicals) en JAK-remmers
Biologische geneesmiddelen (biologicals)
Wat is het?
Biologische medicijnen, ook wel biologicals genoemd, worden via een biotechnologische weg gemaakt. Dat betekent dat deze medicijnen met behulp van levende organismen of cellen worden gemaakt. Dit in tegenstelling tot ‘klassieke’ medicijnen, die worden gemaakt door het samenvoegen van chemische stoffen.
Een behandeling met biologische medicijnen onderdrukt het afweersysteem. Er zijn verschillende soorten biologische medicijnen die allemaal op een specifieke wijze het afweersysteem onderdrukken en aangrijpen op verschillende eiwitten in het ontstekingsproces. Deze verschillende eiwitten kunnen allemaal een rol spelen in het ontstekingsproces, en de geneesmiddelen werken dan ook verschillend.
Anti-TNF therapie onderdrukt de ontsteking stimulerende stof TNF-alfa. Dit is een lichaamseigen eiwit dat een rol speelt bij het ontstaan van ontstekingen. Integrine blokkers zijn ook biologische geneesmiddelen, maar met een ander werkingsmechanisme dan anti-TNF. Ze grijpen aan op het zogenaamde α4β7 integrine, een ander eiwit dat een rol speelt in het ontstekingsproces.
Interleukines zijn eiwitten die een rol spelen bij ontstekingen. Interleukine-remmers kunnen zich binden aan deze eiwitten en remmen daardoor hun werking. Er zijn verschillende interleukines die een rol spelen bij de ziekte van Crohn waaronder IL-12 en IL-23. Remming van deze interleukines heeft als gevolg dat het ontstekingsproces en het afweersysteem wordt beïnvloed en geremd wordt.
Tegenwoordig zijn er ook zogenaamde biosimilars op de markt voor de behandeling van de ziekte van Crohn. Een biosimilar lijkt op een origineel biologisch geneesmiddel (het biologisch referentiegeneesmiddel), maar is niet in alle opzichten hetzelfde en is dan ook geen kopie daarvan. Elk biologisch geneesmiddel heeft namelijk unieke eigenschappen. Bovendien verschillen productieprocessen per fabrikant. Je arts zal je informeren of je het origineel of een biosimilar krijgt toegediend.
Hoe dien je het toe?
Biologische geneesmiddelen zijn beschikbaar in de vorm van een prikpen, injectie, infuus of een automatische on-body injector (OBI). De injectievloeistof kan thuis worden toegediend door middel van een injectiepen of een OBI, en het infuus wordt in het ziekenhuis toegediend.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
Anti-TNF | ||
---|---|---|
Stofnaam | Merknaam (onder andere) | |
Adalimumab |
Amgevita® Hukyndra® Hulio® Humira® Hyrimoz® Idacio® Imraldi® Yulflima® |
|
Infliximab |
Flixabi® Inflectra® Remicade® Remsima® Zessly® |
|
Anti-integrine blokkers | ||
Stofnaam | Merknaam (onder andere) | |
Vedolizumab | Entyvio® | |
Interleukine-remmers | ||
Stofnaam | Merknaam (onder andere) | Inhibitor |
Risankizumab | Skyrizi® | IL-23-remmer |
Ustekinumab |
Imuldosa® Pyzchiva® Stelara® Uzpruvo® Wezenla® |
IL-12/23-remmer IL-12/23-remmer IL-12/23-remmer IL-12/23-remmer IL-12/23-remmer |
JAK-remmers
Wat is het?
JAK-remmers zijn medicijnen die de activiteit van bepaalde enzymen in lichaamscellen remmen. Het gaat om zogenoemde januskinasen (JAK). Deze enzymen zijn onder andere betrokken bij ontstekingen en immuunreacties. Door deze januskinasen enzymen (JAK's) te remmen kan het ontstekingsproces worden geremd.
Hoe dien je het toe?
Jak-remmers komen in de vorm van een tablet. De aanbevolen dosering wordt door je arts vastgesteld en voorgeschreven. Gebruik altijd de dosering die je arts heeft voorgeschreven en nooit meer of minder.
Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?
JAK-remmers | |
---|---|
Stofnaam | Merknaam (onder andere) |
Upadacitinib | Rinvoq® |
Bijwerkingen
Wil je weten welke bijwerkingen je medicijnen kunnen hebben? Kijk dan op de website van het Farmacotherapeutisch Kompas.
Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.
Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.
Stap 5
Operatie
Wat is het?
In bepaalde gevallen wordt overgegaan tot een operatie. Dit kan gebeuren in acute situaties, wanneer de behandelingen onvoldoende effect hebben, de bijwerkingen te heftig zijn of wanneer er complicaties ontstaan. Je arts zal altijd de voor- en nadelen van een operatie met je bespreken. Het is belangrijk om te weten dat een operatie niet altijd alle klachten definitief wegneemt. Het kan voorkomen dat de ontsteking toch weer opvlamt. Daarom worden er na een operatie ook vaak medicijnen voorgeschreven als onderhoudsbehandeling en om mogelijke complicaties te voorkomen.
Jouw behandeldoelen bij de ziekte van Crohn
De ziekte van Crohn is onvoorspelbaar en het verloop verschilt per persoon. Het is daarom belangrijk om te bedenken wat jij uit je behandeling wil halen en wat jouw wensen zijn. Bespreek dit met je arts, zodat de behandeling wordt afgestemd op jouw persoonlijke doelen. Je arts kijkt ook naar het verminderen van je klachten en ontstekingen. Zo kun je het maximale uit je behandeling halen.
Meer over jouw behandeldoelen bij de ziekte van CrohnHaal het maximale uit je behandeling
Het kan lastig zijn om over de ziekte van Crohn te praten. Hoe beïnvloedt de ziekte jouw leven? En hoe verwoord je wat je wil en wat jouw doelen zijn? Je weet ook niet altijd precies wat de mogelijkheden zijn. Het is daarom handig om meer inzicht te krijgen in jouw klachten en duidelijk te communiceren met je arts wat voor jou belangrijk is. Die kan dan samen met jou bepalen welke behandeling het beste bij jou past om jouw doelen te bereiken.
Vul de gesprekshulp in
Verhalen van anderen
Bekijk alle verhalen van anderen
Hoe zie jij je behandeling en hoe wil jij begeleid worden? Het is echt zorg op maat.
Marthe Verwey, IBD verpleegkundig specialist
Die opmerking van mijn psycholoog was het keerpunt.
Raymond heeft de ziekte van Crohn.
Mijn kinderwens stond door de ziekte van Crohn lang op pauze, nu durven we ervoor te gaan.
Lisa heeft de ziekte van Crohn.