Behandelingen artritis psoriatica (PsA)

Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s)

Wat is het?

Algemene pijnstillers, zoals paracetamol, verminderen de pijn maar helpen niet tegen de ontstekingen. Ontstekingsremmende pijnstillers, zoals NSAID’s (niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen), worden veel gebruikt bij de behandeling van reumatoïde artritis (RA). NSAID’s verminderen zowel de pijn als de ontstekingen. Ibuprofen, diclofenac, naproxen, celecoxib en etoricoxib zijn NSAID’s die voor reumatoïde artritis gebruikt worden.

Hoe dien je het toe?

Ibuprofen is beschikbaar in de vorm van tabletten, capsules, capsules gevuld met vloeistof (liquid caps), korrels en drank, deze worden allemaal via de mond (oraal) ingenomen. Diclofenac en naproxen zijn beschikbaar als tabletten, die worden via de mond (oraal) ingenomen, en als zetpil voor rectale toediening.

Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?

Ibuprofen, diclofenac en naproxen behoren tot de NSAID’s, net als celecoxib en etoricoxib beide COX-2 selectieve NSAID’s.

• Ibuprofen is bekend onder de merknamen: Advil®, Brufen®, Nurofen®, Spidifen® en ibuprofen generiek.
• Diclofenac is bekend onder de merknamen Cataflam®, Voltaren K® en diclofenac generiek.
• Naproxen is bekend onder de merknamen: Aleve® en naproxen generiek.
• Celecoxib is bekend onder de merknamen: Celebrex® en celecoxib generiek.
• Etoricoxib is bekend onder de merknamen: Arcoxia® en etoricoxib generiek.

Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.

Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.

Wat is het?

Bij axiale SpA is je afweersysteem (het immuunsysteem) ontregeld. Het valt goede lichaamscellen aan, waardoor ontstekingen ontstaan. Een corticosteroïd, bijvoorbeeld prednison, is een ontstekingsremmend en afweer onderdrukkend hormoon dat ontstekingen remt en de afweerreactie onderdrukt. Corticosteroïden worden geïnjecteerd in de gewrichten en worden toegepast wanneer de klachten voornamelijk in de perifere gewrichten van de armen en benen zitten.

Hoe dien je het toe?

Corticosteroïden zijn beschikbaar in poeder voor injectievloeistof, de opgeloste poeder wordt via een injectie toegediend. Bij spondylartritis worden de injecties in het gewricht toegediend.

Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?

Bethamethason, dexamethason, hydrocortison, prednisolon, triancinolonacetonide

• Betamethason is bekend onder de merknaam: Celestone®.
• Dexamethason is bekend onder de merknaam: dexamethason generiek.
• Hydrocortison is bekend onder de merknaam: Solu-Cortef®.
• Prednisolon is bekend onder de merknaam: prednisolon generiek.
• Triamcinolonacetonide is bekend onder de merknaam Kenacort-A®.

Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.

Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.

Wat is het?

Methotrexaat, sulfasalazine en leflunomide, zijn alle drie immunosuppressiva, ook wel DMARD’s. DMARD’s (disease-modifying antirheumatic drugs) onderdrukken de afweerreactie van je lichaam waardoor de gewrichtsontstekingen kunnen verminderen. Dat merk je aan het afnemen van de pijn, zwelling en stijfheid van je gewrichten. De klassieke DMARD’s, ook wel conventionele synthetische (csDMARD’s), verschillen van elkaar in werking, in bijwerkingen en hoe snel er verbetering optreedt.

Hoe dien je het toe?

Methotrexaat, sulfalazine en leflunomide zijn beschikbaar in de vorm van tabletten. Deze neem je via de mond in. Methotrexaat is ook beschikbaar in de vorm van een concentraat voor infuus en een pen voor injectie. Het concentraat wordt in het ziekenhuis door middel van een infuus (intraveneus) of injectie toegediend en de injectiepen kan na instructie thuis toegediend worden of in het ziekenhuis

Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?

Bethamethason, dexamethason, hydrocortison, prednisolon, triancinolonacetonide

• Leflunomide is bekend onder de merknamen: Arava®, leflunomide generiek.
• Methotrexaat is bekend onder de merknamen: Ebetrex®, Emthexate®, Injexate®, Metoject® en methotrexaat generiek.
• Sulfalazine is bekend onder de merknamen: Salazopyrine ®, sulfalazine generiek.

Biologische geneesmiddelen

Wat is het?

Is je artritis psoriatica niet verholpen met de voorgaande geneesmiddelen, dan zijn biologische medicijnen een volgende optie. Er zijn verschillende soorten biologische medicijnen. Alle biologische medicijnen verschillen van elkaar in werking, in bijwerkingen en hoe snel er verbetering optreedt. De biologische medicijnen werken op een andere receptor in je lichaam. Bespreek met je arts wat je belangrijk vindt en welk middel het best bij je past.

Biologische medicijnen, ook wel biologicals genoemd, worden via een biotechnologische weg gemaakt. Dat betekent dat deze medicijnen met behulp van levende organismen of cellen worden gemaakt. Dit in tegenstelling tot ‘klassieke’ medicijnen, welke worden gemaakt door het samenvoegen van chemische stoffen.

Een behandeling met biologische medicijnen onderdrukt het afweersysteem. Er zijn verschillende soorten biologische medicijnen die allemaal het afweersysteem onderdrukken, maar aangrijpen op verschillende eiwitten in het ontstekingsproces. Deze verschillende eiwitten kunnen allemaal een rol spelen in het ontstekingsproces en de geneesmiddelen werken dan ook verschillend.

Anti-TNF therapie onderdrukt de ontsteking stimulerende stof TNF-alfa. Dit is een lichaamseigen eiwit dat een rol speelt bij het ontstaan van ontstekingen.

B- en t-cel remmers remmen de b- en t-cellen, die een belangrijke rol spelen bij het ontstekingsproces. Door die twee type cellen te remmen, wordt de ontstekingsreactie onderdrukt.

Interleukines zijn eiwitten die een rol spelen bij ontstekingen. Interleukine-remmers kunnen zich binden aan deze eiwitten en remmen daardoor hun werking. Er zijn verschillende interleukines die een rol spelen bij artritis psoriatica waaronder IL 12, IL-17 en IL-23 met als gevolg dat het ontstekingsproces en het afweersysteem geremd wordt.’

JAK-remmers

Wat is het?

Jak-remmers zijn medicijnen die de activiteit van bepaalde enzymen in lichaamscellen remmen. Het gaat om zogenoemde januskinasen (JAK). Deze enzymen zijn onder andere betrokken bij ontstekingen en immuunreacties. Door dezeJAK's te remmen kan het ontstekingsproces worden geremd.

Tegenwoordig zijn er ook zogenaamde biosimilars op de markt voor de behandeling van psoriasis. Een biosimilar lijkt op een origineel biologisch geneesmiddel (het biologisch referentiegeneesmiddel), maar is niet in alle opzichten hetzelfde en is dan ook geen kopie daarvan. Elk biologisch geneesmiddel heeft namelijk unieke eigenschappen. Bovendien verschillen productieprocessen per fabrikant.

Je arts zal je informeren of je het origineel of een biosimilar krijgt toegediend.

Hoe dien je het toe?

Biologische geneesmiddelen zijn beschikbaar in de vorm van prikpen, injectie of een infuus. De injectievloeistof wordt thuis door middel van een injectiepen zelf toegediend en het infuus wordt in het ziekenhuis toegediend.

Jak-remmers komen in de vorm van een tablet. De aanbevolen dosering verschilt per geneesmiddel en wordt door je arts vastgesteld en voorgeschreven. Gebruik altijd de dosering die je arts heeft voorgeschreven en nooit meer of minder.

Welke geneesmiddelen worden voorgeschreven?

Tot de anti-TNF medicijnen behoren adalimumab, certolizumab pegol, etanercept en infliximab.

• Adalimumab is bekend onder de merknaam: Humira®.
• Adalimumab biosimilars onder de merknamen Amgevita®, Hulio®, Hukyndra®, Hyrimoz®, Idacio®, Imraldi® en Yulflima®.
• Certolizumab pegol is bekend onder de merknaam: Cimzia®.
• Etanercept is bekend onder de merknaam: Enbrel®.
• Etanercept biosimilars onder de merknamen: Benepali® en Erelzi®.
• Infliximab onder de merknaam: Remicade®.
• Infliximab biosimilar onder de merknamen Flixabi®, Inflectra®, Remsima® en Zessly®.

Tot de interleukine-remmers behoren guselkumab, ixekizumab, risankizumab, secukinumab, en ustekinumab.

• Guselkumab is een IL-23 remmer is bekend onder de merknaam: Tremfya®.
• Ixekizumab is een IL-17 remmer is bekend onder de merknaam: Taltz®.
• Risankizumab is een IL-23 remmer is bekend onder de merknaam: Skyrizi®
• Secukinumab een IL-17 remmer is bekend onder de merknaam: Cosentyx®.
• Ustekinumab een IL-12/23 remmer is bekend onder de merknaam: Stelara®.

Tot de t-cel remmers behoort abatacept.

• Abatacept is bekend onder de merknaam: Orencia®.

Tot de JAK-remmers behoren tofacitinib en upadacitinib.

• Tofacitinib is bekend onder de merknaam: Xeljanz®.
• Upadacitnib is bekend onder de merknaam: Rinvoq®.

Het effect en de bijwerkingen van geneesmiddelen zijn niet bij iedereen hetzelfde, daarom is het belangrijk om met je arts te bespreken wat voor jou de juiste behandeling is.

Voor meer informatie over geneesmiddelen neem contact op met je arts of apotheker, kijk op apotheek.nl of lees de bijsluiter.