Meer doelgerichte geneesmiddelen

“Het is al lang niet meer ‘one size fits all’ om psoriasis te behandelen. Je kunt tegenwoordig echt spreken van personalized medicine, medicatie gericht op de individuele patiënt. Wij kunnen onder meer rekening houden met de leefstijl, de voorkeuren, de genetische aanleg, de ernst van de aandoening en vanzelfsprekend met het behandeldoel. Waar wij voorheen, na jarenlange behandeling, soms moesten zeggen ‘dit is het maximaal haalbare’, kunnen wij nu veel meer patiënten grotendeels klachtenvrij krijgen.”

De basis van medische innovaties is wetenschappelijk onderzoek. “Wetenschappers blijven zoeken naar nieuwe behandelmogelijkheden en naar verbeteringen van bestaande therapieën. Zo is bijvoorbeeld de werking van traditionele middelen zoals crèmes, tabletten en injecties veel beter dan voorheen. Zelfs mensen met een vrij ernstige vorm kunnen goed worden behandeld met deze medicatie. Met die ontwikkeling zijn al heel veel mensen gebaat. Sinds begin 2000 hebben wij bovendien de beschikking over biologicals. Die innovatie is echt een doorbraak geweest. De eerste biologicals waren zonder meer een enorme verbetering. Toch heeft daarna het onderzoek zeker niet stilgestaan. Naarmate wij meer weten over de ontstekingseiwitten die verantwoordelijk zijn voor het ontstekingsproces bij psoriasis kunnen wij daar steeds gerichter op ingrijpen.”

“We kunnen patiënten nu grotendeels klachtenvrij krijgen.”

Nieuwe ontwikkelingen

Hoewel de nieuwste generatie biologicals al zoveel meer behandelopties bieden voor mensen met psoriasis, zijn onderzoekers alweer bezig met nieuwe ontwikkelingen. “In de toekomst zal het bijvoorbeeld mogelijk zijn om nog beter de eiwitten te kunnen blokkeren die betrokken zijn bij het ontstekingsproces. Dat kan deze geneesmiddelen mogelijk nog effectiever maken. Ook zijn er nu al medicijnen beschikbaar, zogenaamde ‘small molecules’, die niet geïnjecteerd hoeven te worden maar die je kunt slikken. De verwachting is dat in de toekomst meerdere ‘small molecules’ beschikbaar zullen komen. Dat zou een fantastische ontwikkeling zijn.”

Tal van onderzoeken wijzen uit dat patiënten liever niet smeren. “Smeren is lastig. Kleding en bedlinnen worden vies en de huid, als hij niet wordt bedekt door kleding, is zichtbaar vet. “De patiënt heeft bij de keuze een voorkeur voor slikken of spuiten,” weet Njoo. “Vandaar ook dat bij de ontwikkeling van nieuwe therapieën daar de nadruk op ligt. Hoe prettiger het middel immers is in gebruik, hoe groter de therapietrouw en hoe beter het werkt. Biologicals worden niet dagelijks toegediend maar, afhankelijk van het middel, met tussenpozen van een week tot drie maanden. Dat is natuurlijk veel comfortabeler dan smeren of iedere dag slikken of een combinatie van die twee.”

“De klachten zijn voor iedereen anders en het behandeldoel verschilt dus ook per persoon.”

Patiënt centraal

Vanzelfsprekend is iedereen uniek en dat betekent dat iedere patiënt anders reageert op huidige en nieuwe behandelmogelijkheden. “Bij alles wat je doet, staat de patiënt centraal. Voordat je samen kiest voor een therapie moet je kijken welke behandeloptie het beste past bij de patiënt en in hoeverre sprake is van bijkomende ziektes; andere klachten zoals overgewicht, een hoog cholesterol, hart- en vaatziektes, suikerziekte of een slechte lichamelijke conditie. Al die zaken kunnen invloed hebben op de werking van het medicijn. Daarnaast is therapietrouw van groot belang. Als je een therapie kiest die niet past bij de patiënt dan kan het medicijn nog zo goed zijn, maar als het niet wordt gebruikt zoals voorgeschreven, dan werkt het niet optimaal.”

Het doel van de behandeling die uiteindelijk wordt gekozen, is ook afhankelijk van de ernst van de aandoening en de wensen en verwachtingen van de patiënt. “Wil iemand af van de jeuk, van zichtbare plekjes in het gezicht, op de handen, de armen of de benen of gaat het om de pijn. De klachten zijn voor iedereen anders en het behandeldoel verschilt dus ook per persoon.”

Perspectief bieden

“Wij kunnen nu al heel veel mensen helpen en dat is fantastisch”, stelt Njoo. “Maar er zijn ook mensen waarbij bestaande behandelingen niet of niet voldoende werken en die daardoor naast lichamelijke klachten vaak ook psychische klachten hebben. Die kunnen zo ernstig zijn dat echt sprake is van een sociaal isolement en depressiviteit. Juist daarom is het zo belangrijk dat er nieuwe therapieën worden ontwikkeld. Als wij met het huidige behandelarsenaal mensen niet kunnen helpen, kunnen wij hen met de toekomstige geneesmiddelen hopelijk wel perspectief bieden op een beter leven.”